Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie
Historia
Kościół rzymskokatolicki pojawił się w zachodniej
Ukrainie
w
XIII w.
za rządów halickiej linii
Rurykowiczów
. W
1254
r.
Daniel Halicki
uzyskał od
papieża
tytuł
królewski
. W tym też czasie swoją misję rozpoczęły zakony franciszkanów i dominikanów, a biskupi lubuscy zostali wyznaczeni do opieki nad katolikami na Rusi. Właściwą ekspansję katolicyzmu w rycie łacińskim na wschód łączy się jednak z inkorporacją
Rusi Czerwonej
(
1349
r.) i przyległych ziem ruskich do
Korony Królestwa Polskiego
za
Kazimierza Wielkiego
i w czasach późniejszych. Pierwsze diecezje katolickie powstały w
Haliczu
(
XIII w.
, odnowiona w
1375
r. jako metropolia), przeniesiona następnie do
Lwowa
(
1412
r.), której podlegały diecezje sufraganne w
Chełmie
,
Przemyślu
i
Włodzimierzu Wołyńskim
(od
1428
r. w
Łucku
) oraz w
Kamieńcu Podolskim
i
Kijowie
(
Żytomierzu
).
Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie był tradycyjnie utożsamiany z polskością. Spisy powszechne ludności, przeprowadzane systematycznie przez
władze austriackie
od połowy
XIX w.
, wykazywały stały wzrost udziału ludności rzymskokatolickiej w
Galicji
Wschodniej. Wiązano to z faktem, że więcej
grekokatolików
stawało się katolikami obrządku łacińskiego, niż odwrotnie, a co za tym idzie silniejsza była polonizacja Ukraińców, niż ukrainizacja Polaków. W
1910
r. w Galicji Wschodniej mieszkało ponad 1066,7 tys. rzymskich katolików, co stanowiło ok. 23% ogółu ludności.
Do początku
XIX w.
Kościół w tej części Ukrainy, która znalazła się w
Imperium Rosyjskim
, działał i rozwijał się bez przeszkód. Jednak od tego momentu rząd rosyjski rozpoczął stopniową akcję ograniczania jego działalności (zamykano wiele kościołów, konfiskowano majątki klasztorów). Działania te nasiliły się jeszcze w okresie pod rządami
bolszewików
. Władze
komunistyczne
nakładały na kościoły ogromne obciążenia podatkowe, a gdy gminy wyznaniowe nie były w stanie ich uregulować, świątynie zamykano. W
1931
r. służby specjalne aresztowały wszystkich księży rzymskokatolickich z diecezji kamienieckiej i żytomierskiej, a w
1936
r. rozpoczęto deportację ukraińskich Polaków do
Kazachstanu
. Pod koniec
lat 30. XX w.
w
USRR
działała tylko jedna świątynia rzymskokatolicka.
Po
II wojnie światowej
, kiedy
przesiedlono większość Polaków w granice PRL
, część Polaków pozostała na Ukrainie. Zostało również blisko sześćdziesięciu księży i kilku zakonników. W
1946
zmuszony został do opuszczenia
Lwowa
metropolita lwowski
Eugeniusz Baziak
, władze zlikwidowały kurię metropolitalną we Lwowie, seminarium duchowne, szkoły, prasę i organizacje rzymskokatolickie. W latach
1948
-
1953
przeszła kolejna fala represji. We Lwowie czynne pozostały
Katedra Łacińska
i
kościół pw. św. Antoniego
oraz (do października
1962
)
kościół pw. św. Marii Magdaleny
, a na całej Ukrainie czynnych pozostało kilkanaście świątyń. Nieliczne otwarte kościoły służyły również wbrew zakazom władz
greckim katolikom
.
Współczesność
Na początku stycznia
1991
r.
Jan Paweł II
odnowił hierarchię duchowną i mianował biskupów dla Lwowa, Kamieńca Podolskiego i Żytomierza. Ukraina ustanowiła stosunki dyplomatyczne ze
Stolicą Apostolską
. W
1993
r. papież utworzył administraturę apostolską dla wiernych obrządku łacińskiego z
Zakarpacia
. W
1996
r. wznowiła swoją działalność
diecezja łucka
, a w
2002
r. zorganizowano diecezje
mukaczewską
, charkowsko-zaporoską i odesko-symferopolską. W
2001
r. głowa Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie arcybiskup lwowski
Marian Jaworski
został podniesiony do godności
kardynalskiej
. W dniach
23
-
27 czerwca
2001
r. z pielgrzymką apostolską w Kijowie i Lwowie przebywał papież Jan Paweł II.
Struktura wewnętrzna
Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie
Dnia
1 stycznia 2005
r. na terytorium Ukrainy działało 877 wspólnot, w których posługę kapłańską pełniły 484 osoby. W 83 klasztorach i 39 misjach kościoła przebywało 610 zakonników i zakonnic. Kościół rzymskokatolicki kształcił blisko 730 słuchaczy (410 w formie zaocznej) w 7 własnych szkołach. Ponadto naukę pobierali słuchacze 528 szkół niedzielnych. Kościół rzymskokatolicki posiadał 13 własnych tytułów prasowych. Terytorium kraju było podzielone na 7 diecezji:
Zobacz też
Strony internetowe Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie